ΕΞΑΡΘΡΗΜΑΤΑ & ΥΠΕΞΑΡΘΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΓΟΝΑΤΙΔΑΣ

ΠΑΘΟΜΗΧΑΝΙΚΗ

Η επιγονατίδα μπορεί να υποστεί άμεσους τραυματισμούς ή εκφυλιστικές αλλαγές που μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνιο πόνο και ανικανότητα. Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν αυτούς τους τραυματισμούς είναι η μη φυσιολογική τροχιοδρόμιση της επιγονατίδας μέσα στην μηριαία τροχιλία. Η μη φυσιολογική τροχιοδρόμιση της επιγονατίδας, που μπορεί να οδηγήσει σε υπεξάρθρημα ή εξάρθρημα της επιγονατίδας, μπορεί να προκληθεί από διαφορετικούς εμβιομηχανικούς παράγοντες:

·        Μείωση της γωνίας συστροφής του ισχίου με αύξηση της έσω στροφής του μηριαίου,

·        Βλαισό γόνατο με ταυτόχρονη αύξηση της γωνίας Q,

·        Ρηχή μηριαία τροχιλία,

·        Επίπεδο έξω μηριαίο κόνδυλο,

·        Υψηλή επιγονατίδα,

·        Αδύναμο Λ.ΕΣ.Π σε σχέση με το ΕΞ.Π,

·        Ανάκυρτα γόνατα με συνδεσμική χαλαρότητα,

·        Μεγάλη έξω στροφή της κνήμης,

·        Πρηνισμός του άκρου πόδα,

·        Βραχυσμένοι έξω καθεκτικοί σύνδεσμοι,

·        Και επιγονατίδα με θετικό στοιχείο έξω κλίσης.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΚΩΣΗΣ

Ø Απότομη επιβράδυνση και στροφή που προκαλεί έσω στροφή στον μηρό και έξω στροφή στην κνήμη, προκαλεί δυνάμεις βλαισότητας στο γόνατο. Η έλξη του τετρακεφάλου τραβάει την επιγονατίδα  προς τα πάνω και έξω  και παράγει δυνάμεις που μπορεί να υπεξαρθρώσουν την επιγονατίδα προς τα έξω.

Σε περιπτώσεις που έχουμε χρόνιο υπεξάρθρημα της επιγονατίδας, ασκούνται μεγάλα φορτία στην επιγονατιδομηριαία και στους έσω στατικούς και δυναμικούς σταθεροποιούς. Το γόνατο παρουσιάζει οίδημα και πόνο, ο οποίος προκαλείται τόσο από το οίδημα όσο και από την υπερδιάταση και ρήξη της έσω επιφάνειας του αρθρικού θύλακα. Υπάρχει περιορισμός της κίνησης τόσο κατά την έκταση όσο και κατά την κάμψη. Παρουσιάζεται επίσης και πόνος και ευαισθησία στο φύμα του μεγάλου προσαγωγού, σημείο έκφυσης του έσω καθεκτικού συνδέσμου.

Ø Οξύ εξάρθρημα της επιγονατίδας προκαλείται πολύ συχνά από άμεση πλήξη στην έσω επιφάνεια της επιγονατίδας, παρεκτοπίζοντας την προς τα έξω. Οι ασθενείς αναφέρουν ότι αισθάνθηκαν οξύ πόνο και αστάθεια. Παρουσιάζεται πλήρη απώλεια της λειτουργίας της άρθρωσης, πόνος και οίδημα και η επιγονατίδα παραμένει εξαρθρωμένη προς τα έξω. Η ανάταξη του εξαρθρήματος θα πρέπει να γίνεται άμεσα ασκώντας μέτρια πίεση στην επιγονατίδα προς τα μέσα με το γόνατο στην μέγιστη δυνατή θέση έκτασης. Σε περιπτώσεις που δεν γίνει άμεση ανάταξη, τότε χρειάζεται μερικές φορές να γίνει γενική αναισθησία. Κατόπιν γίνεται παρακέντηση του οιδήματος, εφαρμόζεται κρυοθεραπεία και η άρθρωση ακινητοποιείται. Σε περιπτώσεις που το εξάρθρημα συμβαίνει πρώτη φορά, μερικές φορές μπορεί να υπάρχει ως ελεύθερο σώμα μέσα στην άρθρωση τμήμα χόνδρου ή οστού από προκληθέν κάταγμα ή κάκωση χόνδρου και γι’ αυτό συστήνεται αρθροσκοπικός έλεγχος.

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Α. Χρόνιων υπεξαρθρηματων επιγονατίδας

Η φυσικοθεραπευτική προσέγγιση χρόνιων υπεξαρθρημάτων θα πρέπει να εστιάζεται στην αντιμετώπιση των εμβιομηχανικών παραγόντων, που ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί σαν σύνολο προκαλούν αλλαγές στην εμβιομηχανική της άρθρωσης. Το φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα θα πρέπει να περιλαμβάνει: þ Είναι σημαντικό να επανακτήσουμε την ισορροπία της μυϊκής ισχύς σε όλους τους μύες της άρθρωσης.

þ Η κακή ευθυγράμμιση και προσανατολισμός της επιγονατίδας θα πρέπει να διορθώνονται όσο το δυνατόν περισσότερο.

þ Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ορθωτικά για την διόρθωση του πρηνισμού και της έξω στροφής για να μειώνονται οι καταπονήσεις της επιγονατιδομηριαίας.

þ Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στην ενδυνάμωση του 4κεφάλου σε Κ.Β.Α.

þ Ενδυνάμωση των προσαγωγών και απαγωγών του ισχίου και του γαστροκνήμιου.

þ Διατάσεις των βραχυσμένων μαλακών μορίων της έξω επιφάνειας, συνδυάζοντας τεχνικές κινητοποίησης της επιγονατίδας (έσω, κεφαλική & ουραία) και διάταση της λαγονοκνημιαίας ταινίας και του δικέφαλου μηριαίου.

þ Διόρθωση του προσανατολισμού της επιγονατίδας.

þ Επανεκπαίδευση του νευρομυϊκού ελέγχου του Λ.ΕΣ.Π, βελτιώνοντας την δύναμη και τον χρόνο πυροδότησης του.

Σε περιπτώσεις που η συντηρητική θεραπεία αποτυγχάνει, πιθανόν να χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση η οποία συνήθως περιλαμβάνει απελευθέρωση του έξω καθεκτικού συνδέσμου. Επειδή όμως η χειρουργική αντιμετώπιση δεν έχει ιδιαίτερα επιτυχημένα αποτελέσματα, θα πρέπει να δίνεται μεγάλη έμφαση στην συντηρητική αντιμετώπιση και να εξαντλούνται όλα τα περιθώρια βελτίωσης πριν καταφύγουμε στην λύση του χειρουργείου.

Οξύ εξάρθρημα επιγονατίδας

Αμέσως μετά την ανάταξη του εξαρθρήματος το γόνατο θα πρέπει να ακινητοποιείται για 3-6 εβδομάδες, και ο ασθενής να χρησιμοποιεί πατερίτσες έως ότου κερδίσει την πλήρη έκταση και μπορεί να βαδίζει χωρίς έλλειμμα στην έκταση.

þ Ο ασθενής μπορεί αμέσως μετά την ακινητοποίηση να αρχίσει ισομετρικές ασκήσεις 4κεφάλου, άρσεις του κάτω άκρου με τεντωμένο γόνατο, επιδιώκοντας πάντοτε να επιτυγχάνει καλή ενεργοποίηση του Λ.ΕΣ.Π.

þ Ξεκινάμε άμεσα υποβοηθούμενες ασκήσεις αύξησης  του εύρους, δουλεύοντας ως το όριο του πόνου, χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές.

þ Καθώς ο πόνος υποχωρεί και το εύρος κίνησης αυξάνει, προσθέτουμε στο πρόγραμμα κατάλληλες ασκήσεις ενδυνάμωσης Κ.Β.Α, με στόχο να μειώσουμε την καταπόνηση της επιγονατιδομηριαίας.

þ Στις ασκήσεις ενδυνάμωσης του 4κεφάλου θα πρέπει να εστιάσουμε, στην αύξηση της δύναμης και στον σωστό χρόνο πυροδότησης του Λ.ΕΣ.Π, τόσο μειομετρικά όσο και πλειομετρικά σε όλο το εύρος της κίνησης.

þ Ο ορθός νευρομυϊκός έλεγχος της πυροδότησης του Λ.ΕΣ.Π θα βοηθήσει τον ασθενή να διατηρήσει τον σωστό προσανατολισμό και τροχιοδρόμηση της επιγονατίδας.

þ Επανεκπαίδευση του νευρομυϊκού ελέγχου του Λ.ΕΣ.Π θα πρέπει να γίνεται και σε λειτουργικές δραστηριότητες όπως, κατά την βάδιση και το ανέβασμα και κατέβασμα σκαλοπατιών

þ Μετά το τέλος της ακινητοποίησης ο ασθενής θα πρέπει να χρησιμοποιεί ειδικό νάρθηκα για την επιγονατίδα, ο οποίος βοηθάει στην σωστή τροχιοδρόμιση.