Η κινησιοθεραπεία, και γενικά η άσκηση εξασφαλίζουν θεραπευτικό αποτέλεσμα δια μέσω της βελτίωσης της αιμάτωσης, θρέψης, ενεργοποίησης του μεταβολισμού και αύξησης των βιοηλεκτρικών δυναμικών του ανθρωπίνου σώματος.
Η μεθοδική της κινησιοθεραπείας στα κατάγματα υπόκειται σε δυο βασικές αλληλοεξαρτώμενες αρχές: την αρχή της σχετικής ηρεμίας της προσβεβλημένης περιοχής και την αρχή της κίνησης των υπολοίπων τμημάτων του σώματος. Η πρώτη βασική αρχή εξασφαλίζει την ορθή ανάταξη του προσβεβλημένου οστού και η δεύτερη βασική αρχή εξασφαλίζει την φυσιολογική αναγέννηση του οστού. Η εφαρμογή της φυσικοθεραπείας ξεκινά τις πρώτες δυο ή τρεις ημέρες της ακινητοποίησης. Εφαρμόζεται αναλόγως σε σχέση με την επιλεχθείσα θεραπευτική μέθοδο, ιδιαιτερότητα και τοπογραφία του κατάγματος,γενική κατάσταση του ασθενούς, ηλικία, επάγγελμα κλπ.
Η περίοδος εφαρμογής της φυσικοθεραπείας μπορεί να χωριστεί σε τρεις φάσεις:
1. Κατά τη διάρκεια της φάσης ακινητοποίησης
2. Κατά τη διάρκεια της πρώιμης περιόδου που ακολουθεί μετά την ακινητοποίηση – περίοδος της ασταθούς οστικής αναγέννησης η οποία είναι οι δυο πρώτες εβδομάδες μετά την αφαίρεση του γύψου ή του νάρθηκα.
3. Κατά τη διάρκεια της όψιμης περιόδου μετά την ακινητοποίηση – περίοδος της σταθερής οστικής αναγέννησης η οποία ακολουθεί τις επόμενες εβδομάδες (μετά τις δυο πρώτες εβδομάδες που προαναφέραμε) έως την πλήρη λειτουργική αποκατάσταση.
Σκοποί της φυσικοθεραπείας κατά την περίοδο της ακινητοποίησης είναι:
1. Βελτίωση της γενικής και ψυχοσωματικής κατάστασης του ασθενούς
2. Προαγωγή της διαδικασίας οστικής πώρωσης.
3. Βελτίωση της τοπικής αιματικής-λεμφικής κυκλοφορίας και αντιμετώπιση της μυϊκής ατροφίας, της προσβεβλημένης περιοχής. Όπως έχει παρατηρηθεί μετά από μελέτες, η μείωση της μυϊκής ισχύος σε υγιείς ανθρώπους μετά από ακινητοποίηση με γύψο για 3-14 ημέρες είναι από 1,5-5,5%, καθώς κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της ακινητοποίησης η μείωση της μυϊκής ισχύος είναι πιο εμφανής.
4. Πρόληψη των δυσκαμψιών, πιθανών συμφύσεων, οιδημάτων κλπ.
5. Εκμάθηση κάποιων βασικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής (ΔΚΖ) όταν και εφ’όσον αυτό επιβάλλεται.
Φυσικοθεραπευτικά μέσα κατά την διάρκεια της ακινητοποίησης είναι τα ακόλουθα
§ Γενικές ασκήσεις για τα μη προσβεβλημένα τμήματα του σώματος
§ Αναπνευστικές ασκήσεις
§ Ασκήσεις του προσβεβλημένου και υγιούς άκρου εκτελούμενες συμμετρικά και εναλλάξ (φαινόμενο repercusscion)
§ Ασκήσεις των ανέπαφων αρθρώσεων του προσβεβλημένου άκρου
§ Ήπιες ισομετρικές συσπάσεις των μυών που βρίσκονται κάτω από το γύψο ή τον νάρθηκα (εκτελούνται πολύ προσεκτικά για να μην προκληθεί μετατόπιση των οστικών τμημάτων του κατάγματος).
§ Ιδεοκινητική άσκηση.
§ Ασκήσεις ελεγχόμενης αντίστασης.
§ Ανάρροπες θέσεις και ασκήσεις από αυτή τη θέση για μείωση οιδημάτων.
§ Έγερση και βάδιση με βοηθητικά μέσα.
§ Μάλαξη των ελευθέρων τμημάτων του σώματος.
§ Μικρό-κινητικά παιχνίδια.
Ο φυσικοθεραπευτής θα πρέπει να έχει αυξημένη προσοχή όταν η θεραπεία του κατάγματος είναι συντηρητική, ιδίως μετά από ανάταξη δια των χειρών, και εφαρμόζει ισομετρικές ασκήσεις των μυών που είναι σε ακινητοποίηση ή των μυών των γειτονικών ελευθέρων αρθρώσεων. Οι ισομετρικές συσπάσεις όταν εφαρμόζονται ά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της ακινητοποίησης θα πρέπει να εκτελούνται με πολύ μικρή ένταση και σε λίγες επαναλήψεις και οι ασκήσεις των ελευθέρων αρθρώσεων σε περιορισμένη τροχιά κίνησης.
Εάν παραβιαστούν οι προαναφερθείσες μεθοδικές οδηγίες είναι πιθανόν να προκληθεί πιο έντονη από την επιθυμητή υπεραιμία, οίδημα, πόνος και σε επιπλεγμένα κατάγματα ακόμη και παρεκτόπιση του οστού.
Λόγω των παραπάνω ιδιαιτεροτήτων είναι ζωτικής σημασίας να γνωρίζουμε το ακριβές σημείο του κατάγματος και ποιοι μυς έχουν σημεία πρόσφυσης γύρω από αυτή την ζώνη. Ως παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε ότι σε κάταγμα του άνω τριτημορίου της ωλένης μέγιστη έκταση της μεσοφαλαγγικής άρθρωσης του αντίχειρα μπορεί να προκαλέσει παρεκτόπιση του περιφερικού τμήματος σε κατεύθυνση του ωλένιου οστού. Κατά συνέπεια απαιτείται άριστη γνώση της λειτουργικής ανατομικής, προσεκτική παρακολούθηση του προσβεβλημένου τμήματος, σωστή επιλογή των κατάλληλων αρχικών θέσεων άσκησης και να τηρείται με αυστηρότητα η μεθοδική της φυσικοθεραπείας στα κατάγματα.
Σκοποί της Φυσικοθεραπείας κατά την πρώιμη περίοδο μετά την ακινητοποίηση είναι:
1. Παροχέτευση των οιδημάτων.
2. Αποκατάσταση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων του προσβεβλημένου άκρου.
3. Προοδευτική μυϊκή ενδυνάμωση.
Κατά την διάρκεια της όψιμης περιόδου μετά την ακινητοποίηση οι σκοποί της Φυσικοθεραπείας διαμορφώνονται ως εξής:
1. Αποκατάσταση της πλήρους λειτουργίας του άκρου.
- Για το άνω άκρο αυτό σημαίνει, σταδιακή συμμετοχή στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής (ΔΚΖ) όπως ντύσιμο, ατομική υγιεινή κ.λ.π.
- Για το κάτω άκρο, συμμετοχή σε δραστηριότητες όπως, κάθισμα και έγερση, ανέβασμα και κατέβασμα σκάλας, γονάτισμα κ.α.
2. Αποκατάσταση της ικανότητας του ασθενούς να επιτελεί κινητικές δραστηριότητες στα πλαίσια του επαγγέλματος του και επιστροφή σε φυσιολογικούς εργασιακούς ρυθμούς.
Τα φυσικοθεραπευτικά μέσα κατά την διάρκεια της περιόδου μετά την ακινητοποίηση (πρώιμης και όψιμης) είναι τα εξής:
· Υποβοηθούμενες ασκήσεις.
· Υποστηριζόμενες ασκήσεις.
· Αναρτώμενες ασκήσεις.
· Ισομετρικές, ισοτονικές ασκήσεις.
· Ασκήσεις αντιστάσεως, ισοκινητικές ασκήσεις.
· Ασκήσεις με ή σε όργανα (π.χ. τροχός, πρυνισμού/υπτιασμού, κύλινδρος κάμψης/έκτασης, δαχτυλιέρα, ράβδος, τροχαλίες κ.λ.π για το άνω άκρο).
· Ασκήσεις επανεκπαίδευσης ιδιοδεκτικότητας για το άνω και κάτω άκρο.
· Ασκήσεις επανεκπαίδευσης βάδισης με διάφορα βοηθητικά μέσα.
· Τεχνικές Ιδιοδεκτικής Νευρομυικής Διευκόλυνσης.
· Πλυομετρικές ασκήσεις (κυρίως χρησιμοποιούνται στο τελικό στάδιο της αποκατάσταση αθλητών ή ατόμων που ασχολούνται ενεργά με αθλητικές δραστηριότητες).
· Τεχνικές μυικής ενέργειας (Muscle Energy Techniques).
· Υδρο-κινησιοθεραπεία.
· Εργοθεραπεία.
· Μάλαξη κ.λ.π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου