ΦΑΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΡΟΣΘΙΟΥ ΕΞΑΡΘΡΗΜΑΤΟΣ

ΦΑΣΗ 1

Κατά την διάρκεια της 1^ης φάσης ο ώμος είναι ακινητοποιημένος σε νάρθηκα. Σε περίπτωση που το εξάρθρημα έχει συμβεί για πρώτη φορά η ακινητοποίηση διαρκεί ως 3 εβδομάδες. Οι φυσικοθεραπευτικοί στόχοι κατά την φάση αυτή είναι:

1.περιορισμός της φλεγμονώδους διαδικασίας,

2.μείωση του πόνου,

3.αντιμετώπιση της μυϊκής ατροφίας.

Ξεκινάμε με παθητικές ασκήσεις και μπορούμε επίσης να εφαρμόσουμε προσεκτικά  1^ου βαθμού τεχνικές κινητοποίησης για να επιτύχουμε χαλάρωση των μυών του ώμου. Εκτελούνται επίσης ισομετρικές ασκήσεις υπομέγιστου φορτίου αρχικά, και προοδευτικά φτάνουμε ως την εκτέλεση ισομετρικών μέγιστου φορτίου. Κατά την διάρκεια της φάσης προστασίας μπορούμε να αρχίσουμε ασκήσεις για την ωμοπλατοθωρακική, αποφεύγοντας θέσεις ανύψωσης που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τον τραυματισμένο ώμο. Ο ασθενής θα πρέπει επίσης να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα αερόβιας προπόνησης για τα κάτω άκρα με στατικό εργομετρικό ποδήλατο (Schneider & Prentice 2001).

ΦΑΣΗ 2

Η φάση αυτή ξεκινάει αμέσως μετά την αφαίρεση του νάρθηκα και διαρκεί από την 3^η ως την 8^η εβδομάδα, και έχει ως βασικό στόχο την απόκτηση πλήρους εύρους κίνησης. Στο πρόγραμμα των ασκήσεων συμπεριλαμβάνονται:

A.ενεργητικές υποβοηθούμενες ασκήσεις με την χρήση ράβδου (L – bar), αύξηση του εύρους κίνησης,

B.τεχνικές PNF για βελτίωση του νευρομυϊκού ελέγχου,

Γ.ασκήσεις κλειστής βιοκινητικής αλυσίδας με φόρτιση βάρους για τους σταθεροποιούς μύες της ωμοπλάτης.

1.      Αρχικά εκτελούνται πάνω σε σταθερή επιφάνεια με μικρό φορτίο π.χ όρθια θέση με τα χέρια πάνω σε τραπέζι.

2.      προοδευτικά περνάμε σε τετραποδική θέση 4 σημείων,

3.      κατόπιν σε τετραποδική θέση 3 σημείων,

4.      και τέλος σε τετραποδική θέση 2 σημείων.

Δ.για να αυξήσουμε τον συντελεστή δυσκολίας των προηγούμενων ασκήσεων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε λιγότερο σταθερές επιφάνειες όπως σανίδες ισορροπίας ή μπάλες διαφόρων μεγεθών. Οι ασκήσεις αυτές, όπως και οι αμέσως προηγούμενες, βοηθάνε στον νευρομυϊκό έλεγχο γιατί διευκολύνουν την συν-σύσπαση μυών που εμπλέκονται σε ζεύγη δύναμης τα οποία επιλεκτικά μας παρέχουν δυναμική σταθεροποίηση.

Ε.συνεχίζεται η εκτέλεση τεχνικών κινητοποίησης για χαλάρωση αλλά και για αύξηση εύρους κίνησης πλέον (Schneider & Prentice 2001).

ΣΤ.Επίσης συστήνεται η χρησιμοποίηση τεχνικών κινητοποίησης στην ανώτερη και μέση  θωρακική μοίρα της Σ.Σ. γιατί βελτιώνει την ευκαμψία της Σ.Σ κατά την έκταση, που είναι απαραίτητη για την ορθή εκτέλεση της ανύψωσης του άνω άκρου (Janda, 2000).

ΦΑΣΗ 3

Μεταξύ της 6^ης και 12^ης εβδομάδας προοδευτικά εισερχόμαστε στην 3^η φάση της αποθεραπείας. Ο στόχος της φυσικοθεραπείας είναι πλέον να επαναφέρουμε την δύναμη σε φυσιολογικά επίπεδα και να μεγιστοποιήσουμε τον νευρομυϊκό έλεγχο.

Στο φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα πλέον μπορούν να συμπεριληφθούν:

1. εκτελούνται ήπιες διατάσεις, το εύρος κίνησης θα πρέπει πλέον να έχει ήδη αποκτηθεί,

2.ασκήσεις ενδυνάμωσης και αντοχής για τους μύες της ωμοπλάτης και του πέταλου των στροφέων,

3.αυξάνουμε τον βαθμό δυσκολίας των ασκήσεων κλειστής βιοκινητικής αλυσίδας με φόρτιση βάρους αυξάνοντας το εύρος κίνησης των ασκήσεων της προηγούμενης φάσης,

4.  και ως περαιτέρω πρόοδο των παραπάνω ασκήσεων ξεκινάμε ασκήσεις μετατόπισης βάρους χρησιμοποιώντας Fitter,

5.ασκήσεις ενδυνάμωσης και αντοχής κλειστής βιοκινητικής αλυσίδας χρησιμοποιώντας stepper,

6.στις ασκήσεις ενδυνάμωσης προοδευτικά δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στις πλειομετρικές,

7.προσθέτουμε ασκήσεις αντίστασης με λάστιχα για τους μύες του πέταλου των στροφέων με έμφαση στις πλειομετρικές,

8.από τις ασκήσεις στατικής σταθεροποίησης προχωράμε πλέον στην εκτέλεση ασκήσεων δυναμικής σταθεροποίησης και από τις ασκήσεις που εκτελούνται σε μια μόνο αρχική θέση (1 γωνία) σε δυναμικές ασκήσεις από διαφορετικές αρχικές θέσεις (πολλαπλές γωνίες) (Anderson, Rush & Shearer, 1992; Schneider & Prentice 2001).

ΦΑΣΗ 4

Η φάση αυτή είναι η περίοδος της λειτουργικής προόδου. Οι ασθενείς προοδευτικά επιστρέφουν και σε αθλητικές δραστηριότητες με διαλειμματική προπόνηση και προοδευτικά αυξανόμενες δραστηριότητες όσον αφορά την αντοχή και την σταθερότητα. Η φάση αυτή μπορεί να διαρκέσει ως την 20^η εβδομάδα, και εξαρτάται από την δύναμη του τραυματισμένου ώμου, την απουσία πόνου και την ικανότητα να προφυλάσσει την άρθρωση. Ορισμένοι Φυσικοθεραπευτές και Γιατροί συνιστούν την χρήση περίδεσης ή ειδικού νάρθηκα κατά την συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες (Schneider & Prentice 2001).

Οδηγίες προφύλαξης – πρόληψης

Ασκήσεις που οι ασθενείς συνήθιζαν να κάνουν πριν το εξάρθρημα του ώμου, πιθανότατα ασκούν ανεπιθύμητες δυνάμεις στα μη συσταλτά στοιχεία της άρθρωσης, και χρειάζεται να τροποποιηθούν ή να εκτελούνται με ασφάλεια. Ασκήσεις όπως, push – ups, pull – down και πιέσεις πάγκου, θα πρέπει να εκτελούνται με τα χέρια κοντά στον κορμό και να αποφεύγεται η εκτέλεση των τελευταίων 10-20^ο  της έκτασης του ώμου. Ασκήσεις όπως pull down και  military press εκτελούμενες με ανοιχτές λαβές είναι προτιμότερο να εκτελούνται μπροστά από το κεφάλι παρά πίσω. Ασκήσεις οριζόντιας απαγωγής από ύπτια θέση θα πρέπει να περιορίζονται ως τις 30^ο στο μετωπιαίο επίπεδο και να αποφεύγεται η έξω στροφή του ώμου (Andrews & Wilk, 1994).

Τροποποίηση ασκήσεων ανάλογα με την κατεύθυνση της αστάθειας του ώμου

Κατεύθυνση αστάθειας	Θέσεις ή κινήσεις που αποφεύγονται	Ασκήσεις που τροποποιούνται ή αποφεύγονται
Πρόσθια	Συνδυασμός έξω στροφής, απαγωγής	Οριζόντια απαγωγή, pull – down, push – ups, πιέσεις πάγκου, military press
Oπίσθια	Συνδυασμός έσω στροφής, οριζόντιας προσαγωγής και κάμψης	Οριζόντια απαγωγή, push-ups, πιέσεις πάγκου, ασκήσεις ΚΒΑ με φόρτιση βάρους
Κάτω	Πλήρη ανύψωση	Ανύψωση ωμοπλάτης, military press, κάμψη αγκώνα με μεγάλο βάρος